του Μιχάλη Ψαλλίδα, Managing Director της Crowdpolicy.

Προτεραιότητα της κάθε πολιτικής ηγεσίας διαχρονικά είναι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Ομοίως, ο σημερινός Υπουργός Οικονομικών σε πρόσφατη συνέντευξή του ανέφερε ως πρώτη προτεραιότητα της κυβέρνησης την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2009 το μέγεθος της ελληνικής μαύρης οικονομίας ήταν περίπου 65 δις ευρώ με διαφυγόντες φόρους περίπου 20 δις ευρώ.

Φαίνεται επικερδής η συναλλαγή χωρίς απόδειξη καθώς ο πελάτης πληρώνει λιγότερα. Όμως δεν πληρώνεται ο αναλογούν ΦΠΑ και ο πωλητής δεν φορολογείται. Για υπηρεσία αξίας 50 ευρώ, αναλογεί ΦΠΑ 23% ή 11,5 ευρώ και φόρος εισοδήματος (με συντελεστή 26%) 13 ευρώ. Επομένως εάν η συναλλαγή δεν αποτυπωθεί με απόδειξη, δημιουργείται απώλεια φόρων 24,5 ευρώ. Η συμφωνία δεν είναι επικερδής ούτε καν για τον καταναλωτή, διότι στα 50 ευρώ πληρώνει έναν φόρο που αυτός ποτέ δεν αποδίδεται και μένει στην τσέπη του πωλητή.

Από το αποτέλεσμα φαίνεται οτι οι προσπάθειες για περιορισμό του φαινομένου απέτυχαν, με βασικό λόγο την εγκαθίδρυση του φαινομένου στην ελληνική κουλτούρα.

Μέχρι σήμερα το Υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ) προσπαθεί να καταπολεμήσει το φαινόμενο κατασταλτικά βάζοντας πρόστιμα. Δεν γίνεται συστηματική δουλειά στην πρόληψη και αλλαγή κουλτούρας. Μπορούμε να βοηθήσουμε τον μέσο καταναλωτή να μην αποτελεί κρίκο της φαύλης αυτής αλυσίδας;

Είναι βασικό ως καταναλωτές, πολίτες, επιχειρηματίες ή επαγγελματίες να διαμορφώσουμε φορολογική κουλτούρα και να υπάρξουν επαρκή κίνητρα.

Θα περιγράψουμε έναν εύχρηστο, εύκολο στην υλοποίηση και ανέξοδο τεχνικό τρόπο που θα βοηθήσει στον περιορισμό της φοροδιαφυγής στις καταναλωτικές συναλλαγές, αξιοποιώντας την τεχνολογία. Η προτεινόμενη διαδικασία βασίζεται στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών και υλοποιείται μέσω του έξυπνου κινητού τηλεφώνου μας.

Στο έξυπνο κινητό τηλέφωνο θα λειτουργεί εφαρμογή που υλοποιεί τα εξής:

  • Φωτογραφίζετε κάθε απόδειξη με το κινητό σας και αυτόματα καταχωρείται στην φορολογική σας μερίδα, αναγνωρίζοντάς τη μέσω QR-code που υπάρχει σε κάθε μία. Κάθε χρονική στιγμή το taxisnet μπορεί να υπολογίζει την έκπτωση φόρου, δημιουργώντας σας επιπλέον κίνητρο για συλλογή όλο και περισσότερων αποδείξεων (μετρητής) ενώ στο τέλος του χρόνου έχετε αυτόματα μαζεμένες όλες σας τις αποδείξεις.

walmart-qr-receipt (1)

Απόδειξη της Walmart με QR code

  • Ανάλογα με τον αριθμό και το ποσό των αποδείξεων ο καταναλωτής μπορεί να επιβραβεύεται. Το ΥΠΟΙΚ μπορεί να αποφασίσει υλικά κίνητρα, όπως είναι η μείωση φόρου, λοταρία όπως πρόσφατα αναφέρθηκε κοκ και μη υλικά κίνητρα όπως είναι επιβράβευση με τίτλους, π.χ. ο φορολογούμενος του μήνα κοκ,  όπως γίνεται με την εφαρμογή foursquare.

Η διαδικασία μπορεί να προωθηθεί ως μια ενιαία καμπάνια ως συμμαχία για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν, θα μπορούν να κάνουν πρόσθετες εκπτώσεις ως κίνητρα για συλλογή αποδείξεων.

Η ύπαρξη της εφαρμογής θα δίνει την προφανή δικαιολογία στους καταναλωτές να ζητάνε απόδειξη. Θα τους απενοχοποιεί. Θα γίνει καθημερινός τρόπος συναλλαγής. Θέλω την απόδειξη να τη “σκανάρω”.

Η εφαρμογή μπορεί να παρέχει με τη μορφή ανοιχτών ανώνυμων δεδομένων στοιχεία, ώστε δευτερογενώς να υπάρξουν και άλλες χρήσιμες εφαρμογές και συστήματα επεξεργασίας. Παράδειγμα εφαρμογής είναι η προβολή του όγκου των αποδείξεων από τους επαγγελματίες μιας περιοχής και η αξιολόγησή τους. Κάτι τέτοιο θα δίνει το κίνητρο στους επαγγελματίες για να κόβουν αποδείξεις προκειμένου να αξιολογούνται θετικά από τους καταναλωτές όπως κατ’ αναλογία γίνεται με την εφαρμογή taxibeat. Για πρώτη φορά οι επαγγελματίες θα “βαθμολογούνται” ως προς την φορολογική τους συμπεριφορά.

Επιπλέον, μπορεί να περιλαμβάνει λειτουργικότητα για την ενίσχυση της φορολογικής συνείδησης με χρήση παιχνιδιών (gamification) ενώ θα υπάρχει και λειτουργικότητα καταγγελίας, σε περίπτωση άρνησης έκδοσης απόδειξης από κάποια επιχείρηση ή επαγγελματία.

Η πρόταση δεν θα δημιουργήσει δαπάνη στο κράτος καθώς προτείνεται ο σχεδιασμός και κατασκευή της από τους ίδιους τους πολίτες, δωρεάν, με τη μεθοδολογία hackathon. Το ΥΠΟΙΚ μπορεί να καλέσει όσους ενδιαφέρονται και να οργανώσει ένα διήμερο hackathon, για την υλοποίηση της εφαρμογής και να βραβεύσει τις καλύτερες υλοποιήσεις. Μέσα από την διαδικασία βελτίωσης της εφαρμογής από την open-source κοινότητα, μπορεί να υπάρχει συνεχής βελτίωση των χαρακτηριστικών.

Απαραίτητη θα είναι η πρόβλεψη διαλειτουργικότητας και η παροχή ανοιχτών δεδομένων (open data), ώστε τα στοιχεία που καταγράφονται, ανωνυμοποιημένα, να είναι αξιοποιήσιμα δευτερογενώς από οποιονδήποτε θέλει να χτίσει πάνω τους. Αυτό θεωρούμε οτι θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός ψηφιακού οικοσυστήματος φορολογικής κουλτούρας τόσο για καταναλωτές, για επιχειρήσεις και για το κράτος.

Αξίζει να σημειωθεί οτι η προτεινόμενη μεθοδολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί από επιχειρήσεις σε προγράμματα επιβράβευσης πελατών.