Μιχάλης Ψαλλίδας, Partner, Crowdpolicy.

Το παραδοσιακό μοντέλο της βιομηχανικής παραγωγής συνίσταται από εργάτες, το εργοστάσιο με τα εργαλεία και τα μηχανήματα, τις πρώτες ύλες, τις μεθόδους παραγωγής, το κύκλωμα προμηθευτών και πελατών και τελικά προκύπτει το παραγόμενο τελικό προϊόν. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στη βιοτεχνία και στην αγροτική παραγωγή. Βασικό στοιχείο αυτού του τρόπου παραγωγής είναι οτι όλες οι διεργασίες, ή σχεδόν όλες εκτελούνται εντός του εργοστασίου στο οποίο προσέρχονται καθημερινά οι εργαζόμενοι, στο πλαίσιο συγκεκριμένου ωραρίου, και με τη βοήθεια των πρώτων υλών, των μεθόδων και των μηχανημάτων παράγουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται inhouse παραγωγή.

Στην περίπτωση που για λόγους κόστους, τεχνογνωσίας, ή άλλων αιτίων τμήμα του προϊόντος δεν παράγεται εντός του εργοστασίου, αλλά ανατίθεται σε κάποιον τρίτο συνεργάτη, και έρχεται έτοιμο στο εργοστάσιο για να αποτελέσει τμήμα του παραγόμενου προϊόντος, είναι προϊόν διεργασίας outsourcing.

Στον τομέα των υπηρεσιών ακολουθείται περίπου το ίδιο μοντέλο. Έχουμε τα στελέχη που προσέρχονται καθημερινά στην εργασία τους για να εργασθούν για μια εταιρία, η οποία παρέχει τους χώρους, την τεχνογνωσία, τις μεθόδους και το συναλλακτικό κύκλωμα. Με την σύνθεση των ανωτέρω παράγεται το τελικό αποτέλεσμα (π.χ. μια μελέτη για ένα φωτοβολταϊκό πάρκο, μια έρευνα αγοράς, ένας δικτυακός τόπος κοκ). Ομοίως υπάρχουν προϊόντα που παράγονται εντός της εταιρίας (inhouse) και άλλα που ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες (outsourcing) και αποτελούν μέρος ενός τελικού προϊόντος.

Καθώς στις ανεπτυγμένες χώρες η παραγωγή μετατοπίζεται από την βαριά βιομηχανία και την αγροτική παραγωγή προς τις υπηρεσίες, οι νέες μορφές εργασίας έχουν σημαντικά διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά, σε σχέση με το παρελθόν. Επαγγέλματα όπως «προγραμματιστής», «λογιστής», «ειδικός σε θέματα μάρκετινγκ» κοκ δεν απαιτούν ακριβά και εξειδικευμένα εργαλεία ή πρώτες ύλες για να παράξουν ένα αποτέλεσμα. Τέτοιου είδους δουλειές χρειάζονται συνήθως έναν υπολογιστή και πρόσβαση στο internet σαν βασικά resources και φυσικά την κατάλληλη εκπαίδευση.

Επομένως, μπορούμε να παρατηρήσουμε το φαινόμενο κατά το οποίο η ύπαρξη φυσικών χώρων για την παραγωγή τέτοιου είδους προϊόντων, δεν είναι εντελώς απαραίτητη. Με άλλα λόγια, μπορεί κανείς να γράψει μια μελέτη έρευνας αγοράς από το σπίτι του, δεν μπορεί όμως να παράξει αυτοκίνητο από το σπίτι του. Γεννάται λοιπόν το ερώτημα: Έχουν νόημα οι παραδοσιακές μορφές οργάνωσης εργασίας, με τα γραφεία, το ωράριο ή μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο, καλύτερο, οικονομικότερο και πιο άνετο για τον εργαζόμενο;

Τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος η μεθοδολογία παραγωγής crowdsourcing ή αλλιώς το μοντέλο crowdworking. Είναι η επόμενη, τρίτη φάση από την παραγωγή inhouse και outsourcing και βασίζεται στην κατανεμημένη εργασία, συνήθως από το σπίτι. Το μοντέλο αυτό μετασχηματίζει εντελώς τον τρόπο παραγωγής. Η εργασία δεν παράγεται πλέον εντός των γραφείων μιας εταιρίας από στελέχη που καθημερινά προσέρχονται στην εργασία τους, αλλά από πλήθος ατόμων, όπου ο καθένας υλοποιεί ένα μικρό τμήμα της συνολικής εργασίας, ανάλογα με την εξειδίκευσή του. Η υλοποίηση γίνεται κατανεμημένα (distributed). Επομένως, βασικό ρόλο παίζει η διαχείριση της εργασίας.

Η αρχική εργασία διαιρείται με κάποια λογική σε μικρά τμήματα που μπορούν να εκτελεστούν αυτοτελώς, ανατίθεται μέσω κάποιας διαδικασίας ή εργαλείου σε πλήθος ατόμων, συλλέγονται τα επιμέρους παραδοτέα και στη συνέχεια γίνεται η σύνθεση και προκύπτει το τελικό παραγόμενο αποτέλεσμα.

inhouse p

Στο παραπάνω σχήμα απεικονίζεται η κλασική μορφή παραγωγής, είτε είναι inhouse είτε outsourcing. Στο επόμενο σχήμα απεικονίζεται η μορφή παραγωγής crowdworking.

 crowdwork p

Από την παραπάνω ανάλυση αρχίζει και γίνεται αντιληπτό οτι το μοντέλο crowdworking βασίζεται σε ορισμένες υποδομές για να δουλέψει: Την πλατφόρμα που θα διαχειριστεί το έργο καθώς και το μετασχηματισμό του έργου σε μορφή όπου μπορεί να εκτελεστεί αποκεντρωμένα, από τους crowdworkers.

Ορισμένα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι τα ακόλουθα:

  • Βασικό ρόλο για την εκτέλεση μιας εργασίας (δουλειάς ή έργου) παίζει η πλατφόρμα crowdworking. Κατ΄αναλογία λοιπόν, οι πλατφόρμες crowdworking στο μέλλον θα αντικαταστήσουν τις ίδιες τις εταιρίες, ως προς τον τρόπο οργάνωσης των εργασιών και των εργαζομένων. Είναι ενδιαφέρον να φανταστούμε ποιος θα είναι ο ανάλογος ρόλος ενός επιτυχημένου CEO σήμερα. Μήπως ο διαχειριστής μιας πλατφόρμας crowdworking;
  • Οι ροές εργασίας θα γίνουν πιο δύσκολες και περίπλοκες. Παρόλα αυτά, με την οργάνωση της εργασίας από εξειδικευμένες πλατφόρμες, θα επιτυγχάνεται ταχύτητα, αξιοπιστία και οικονομία στην υλοποίηση ενός έργου. Επομένως αυτό τους πάντες.
  • Θα δημιουργηθούν νέα είδη εργασίας και νέοι τύποι εργασιακής καριέρας. Τα βασικά προσόντα εντός εργαζομένου δεν θα είναι μόνο η εκπαίδευσή του, αλλά η αξιοπιστία και η βαθμολογία του από την πλατφόρμα crowdworking με την οποία συνεργάζεται. Επομένως, τα διαπιστευτήρια ενός εργαζομένου θα μετασχηματιστούν, από πτυχία, εμπειρία και συστάσεις που είναι σήμερα σε βαθμολογία και ιστορικότητα επιτυχών ολοκληρώσεων εργασίας σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα. Θα ενδιαφέρεται ο υποψήφιος ανάδοχος εάν ένας crowdworker έχει πτυχίο προγραμματιστή, ή θα κοιτάζει πόσες υλοποιήσεις έχει κάνει και τι βαθμολογία έχει λάβει από τους προηγούμενους πελάτες του;
  • Η επιτυχία της διαδικασίας θα είναι ακόμα μεγαλύτερη εάν το κάθε μεμονωμένο πακέτο εργασίας διοχετεύεται προς τον crowdworker που έχει τη μεγαλύτερη δυνατή εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Έτσι θα γίνεται πολύ καλή προσαρμογή του πακέτου εργασίας με το στέλεχος που το υλοποιεί.

Από τα παραπάνω σημεία μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα οτι ο μετασχηματισμός του τρόπου εργασίας σε crowdworking έχει πολλά πλεονεκτήματα και ορισμένες προϋποθέσεις. Τον σχεδιασμό εξειδικευμένων εργαλείων και μεθοδολογιών που θα διαχειρίζονται τις εργασίες, τις ροές και τους crowdworkers. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχει ο ρόλος των εταιριών σε σχέση με τις πλατφόρμες αυτές.